Chúng ta vẫn thường sử dụng mật ong để pha trà, dùng trong nấu ăn, hoặc đắp mặt nạ. Những món ăn, đồ uống có sự tham gia của mật ong đều rất ngon và lành. Vậy chúng ta có bao giờ tự hỏi con ong làm ra mật để làm gì không?
Hãy để OCOP Store cùng tìm hiểu cách tạo ra mật ong và những vấn đề xung quanh việc sử dụng mật ong trong cuộc sống hàng ngày nhé.
1. Con ong làm mật để làm gì?
Câu trả lời là: Mật ong chính là thức ăn của ong trong những mùa không có thức ăn, cụ thể là mật hoa đấy ạ. Mật hoa được tạo ra từ một bộ phận đặc biệt của hoa gọi là tuyến mật.
Mùa xuân là mùa con ong đi lấy mật
Theo quy luật tự nhiên của trời đất, mùa có nhiều hoa nhất trong năm là mùa xuân. Thời gian này, những chú ong chăm chỉ sẽ tích cực ra ngoài kiếm mật hoa. Những chú ong thợ sẽ dùng chiếc lưỡi dài như ống hút của mình để hút những tinh tuý của trời đất được kết tinh trong những giọt mật hoa. Mật hoa sau khi được hút vào bụng của những chú ong, dạ dày bắt đầu phân tách các loại đường phức hợp của mật hoa thành các loại đường đơn giản hơn và không bị đông rắn lại.
Ong thợ sau khi kiếm được mật hoa trở về tổ thì chuyển lượng mật kiếm được này sang cho ong nhà. Ong nhà có nhiệm vụ đem cất mật hoa vào trong những ô hình lục giác và dùng cánh của mình để quạt ra luồng khí ấm biến đổi mật hoa thành mật ong. Các ô lục giác này sẽ được đậy kín bằng một lớp sáp ong và trở thành những lọ mật tý hon. Vào mùa đông, khi hoa không còn nở nữa, những chú ong có thể mở những lọ mật bé xíu này và cùng nhau tận hưởng thành quả của mình.
2. Mật ong rừng có thật sự tốt hơn mật ong nuôi?
Về cơ bản, cách tạo ra mật của ong rừng và ong nhà đều giống nhau. Do đó, thành phần dinh dưỡng của hai loại mật này không có sự chênh lệch lớn. Mỗi loại mật ong đều có những màu sắc, hương thơm và vị ngọt khác nhau tuỳ thuộc và loài hoa.
Mật ong rừng có giá trị cao do ong được sống trong rừng tự do, không có tác động của con người và đặc biệt được ăn nhiều loại phấn hoa, mật hoa khác nhau; do đó tạo ra được vị mật ngọt thanh, hương vị nhẹ nhàng.
Trong khi đó, mật ong nuôi sẽ bị giới hạn loại hoa mà ong lấy mật. Nếu ong chỉ sống trong vườn một loại cây nhất định, chất lượng mật ong sẽ được quyết định bởi loại hoa đó.
Mật ong rừng có thật sự tốt hơn mật ong nuôi?
Tuy nhiên, trên thực tế, mật ong rừng và mật nuôi đều tốt như nhau; đều có tác dụng bồi bổ sức khỏe, giúp hỗ trợ điều trị một số bệnh hoặc sử dụng cho nấu ăn hoặc làm đẹp. Dù là loại mật nào thì người tiêu dùng cũng cần lưu ý chọn loại mật ong uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe.
3. Ong ăn đường có ảnh hưởng đến chất lượng mật không?
Nhiều người cho rằng ong nuôi thường được cho ăn đường để tạo ra mật. Đây là một quan điểm không đúng.
Ong không tạo ra mật từ đường. Như đã giải thích về cách tạo ra mật, mật ong chỉ đươc tạo ra từ mật hoa. Việc cho ăn đường thực ra chỉ diễn ra vào mùa mưa bão hoặc mùa đông khi không có hoa cho ong kiếm mật. Cho ong ăn đường nhằm mục đích giữ bầy ở lại và không bay đi kiếm ăn ở vùng khác. Nếu xét về mặt kinh tế, nếu cho ong ăn đường thì chi phí sẽ rất tốn kém và người nông dân không có lời.
Vì vậy có thể khẳng định rằng, cho ong ăn đường không ảnh hưởng gì đến chất lượng mật.
4. Nên sử dụng bao nhiêu mật ong một ngày?
Mật ong có nhiều dưỡng chất quý giá nhưng không nên lạm dụng. Mỗi ngày chỉ nên dùng 10-30g (khoảng 1 thìa) mật ong nguyên chất và một tuần bạn có thể dùng 7-10m thìa là đủ. 1 thìa mật ong sẽ cung cấp cho bạn 64 calo. Đồng thời để đạt hiệu quả cao, bạn nên uống vào các thời điểm như buổi sáng (trước ăn sáng) hoặc buổi tối trước khi đi ngủ.
Những ai không nên dùng mật ong?
5. Những ai không nên dùng mật ong?
5.1. Trẻ em dưới 1 tuổi
Hệ thống tiêu hoá của trẻ em dưới 1 tuổi còn non nớt, chưa đủ năng lực xử lý các loại vi khuẩn trong mật ong nên các chuyên gia thường cảnh báo không cho trẻ em dưới 1 tuổi sử dụng mật ong.
5.2. Người mắc bệnh tiểu đường
Thành phần chính của mật ong là đường. Trong 100g mật ong có chứa 40g đường fructoose, 2g sucrose và 1g dextrim. Đường fructose có thể được hấp thụ vào máu nhưng 2 loại đường còn lại sẽ nhanh chóng đi vào ruột mà không cần tiêu hoá. Do đó, uống mật ong sẽ làm cho người mắc bệnh tiểu đường dễ dàng tăng chỉ số đường huyết trong cơ thể.
5.3. Người thừa cân béo phì
Người béo phì khó kiểm soát được cân nặng; do đó, sử dụng mật ong hàng ngày cũng như thu nạp đường vào cơ thể, sẽ khiến họ dễ tăng cân hơn. Do đó, người thừa cân cần phải chú ý đến chế độ dinh dưỡng mỗi ngày và tốt nhất là không nên uống mật ong.
- Người thừa cân béo phì được khuyến cáo không dùng mật ong
5.4. Người mới phẫu thuật
Nhiều người sẽ nghĩ người mới phẫu thuật sẽ cần uống mật ong để tăng cường sức khoẻ, tăng sức đề kháng. Nhưng thực tế là người mới phẫu thuật đang bị thiếu máu, cơ thể còn yếu nên không thể thu nạp nhiều chất dinh dưỡng từ mật ong. Các chất này sẽ gây ra các triệu chứng chướng bụng hoặc tắc nghẽn khí cho người bệnh.
5.5. Người có cơ địa dị ứng
Không phải tất cả những người dị ứng đều phải tránh mật ong. Những người nhạy cảm với phấn hoa hoặc dị ứng với hoa thì không nên dùng mật ong. Nếu muốn, bạn hãy thử với một lượng mật ong rất nhỏ để xem phản ứng cơ thể trước khi quyết định sử dụng thêm nhé.
"Phụ nữ mang thai nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng mật ong."
6. Bảo quản mật ong như thế nào?
Mật ong nên được bảo quản trong lọ thuỷ tinh, không sử dụng chai nhựa, chai gỗ hoặc kim loại. Đặc biệt, không cho mật ong quá đầy vào chai thuỷ tinh và bịt kín. Mật ong chưa qua xử lý công nghiệp thường có lượng khí gas rất lớn; nếu để kín trong chai thuỷ tinh, khí gas trong chai có thể khiến chai bật nắp tràn ra ngoài hoặc thậm chí bị nổ. Đặc biệt trong điều kiện nhiệt độ cao như ở Việt Nam thì mật ong rất dễ tạo bọt và tràn ra ngoài.
Nhiệt độ tốt nhất để bảo quản mật ong là từ 21-27 độ C, do đó bạn không nên bảo quản mật ong trong tủ lạnh nhé.
Bạn nên bảo quản mật ong ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp của mặt trời. Để mật ong gần bếp quá cũng không tốt vì nguồn nhiệt sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng của mật ong.
7. Hạn sử dụng của mật ong?
Mật ong chỉ nên được sử dụng trong vòng 1-2 năm để từ khi khai thác.
Đối với mật ong rừng, do có tiếp xúc với phấn hoa nên dễ lên men, gây chua; do đó chỉ nên cùng trong vòng 2 năm.
Đối với mật ong nuôi, do không có tiếp xúc với tác nhân gây men nên bạn có thể sử dụng trong vòng 3 năm.
Trên đây là những chia sẻ của OCOP Store xung quanh việc sử dụng mật ong. Hãy bổ sung thêm những hiểu biết của bạn về việc sử dụng mật ong để cộng đồng chúng ta cùng có một sức khoẻ tốt và môi trường sống an toàn nhé.